Fitoterapi'nin (bitkilerle tedavi) özel bir alanı olarak uçucu yağların kontrollü kullanımıyla sağlığı koruyucu, bazı hastalıklarda tedaviyi destekleyici, genel anlamda koruyucu olduğu bazı bilimsel otoritelerce kabul edilmektedir. Bu otoritelerin başında; SGMP(İsviçre fitoterapi uygulayan hekimler birliği), GAMED(Avusturya-Viyana Üniversitesi Tıp Fakültesi doğal tıp birliği), ÖGWA (Avusturya bilimsel aromaterapi ve aromabakım birliği)
Uçucu Yağlar Nasıl Elde Edilir?
Bitki, hayvan ve mikroorganizmalar gibi canlılar tarafından salınan kompleks uçucu kimyasal karışımlardır. Genelde kokulu olan bu yağlar yükte hafif, pahada ağırdır. Örneğin 1 kg. gül yağı üretmek için 3,5-4 ton taze gül çiçeği gerekir ve fiyatı yaklaşık 9000 €'dur. Ud yağının fiyatı ise dudak uçuklatır; 30.000 €!
Uçucu yağlar bitkilerde bulunur. Misk keçisi, misk geyiği ve ispermeçet balinası gibi hayvansal kaynaklardan elde edilen aromatik madde üretimi ise biyoçeşitliliği korumak amacıyla yasaklanmıştır.
Uçucu yağlar koku ve tat endüstrisinde kullanılır. Ancak çok pahalı olduklarından doğal olanları yerine ucuz, sentetik muadilleri tercih edilir.
Bitkilerin toprak üstü ve altı organlarında sentezlenip depolanan uçucu yağların eldesi oldukça zahmetlidir. Lamiaceae (Ballıbabagiller) familyasında toprak üstü organların yüzeyinde bulunur. Yaprak ya da dallar hafifçe ovulduğunda salgı tüyleri yırtılarak uçucu yağ komponentleri açığa çıkar. Yüzeyaltı yağları açığa çıkartmak için yaprak, kabuk, gövde, odun, kök, meyve ya da tohum gibi organları parçalamak gerekir. Örneğin nane yaprağı nazikçe ovulurken, defne yaprağı parçalanmalıdır.
Uçucu yağlar, su ve buhar damıtma tekniğiyle; narenciye yağları ise taze meyve kabuklarının soğuk sıkımıyla elde edilir.
Uçucu yağlara 'yağ' denmesinin nedeni oda sıcaklığında sıvı halde olmalarıdır.
Bir yağın uçucu olup olmadığı kağıt üzerine damlatıldıktan bir süre sonra tamamen uçmalarından anlaşılır.
Çok konsantre yapıda olmalarından dolayı uçucu yağların kullanımı dikkat gerektirir. Örneğin tarçın yağı bir sabit yağda seyreltilse bile ciltte alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Begamut gibi furanokumarin içeren bazı yağlar ise güneş ışığına karşı toksik etki gösterirler. Bu nedenle uçucu yağlar çocuklardan uzak tutulmalı, hamilelik ve lohusalıkta kullanımına çok dikkat edilmelidir.
Uçucu yağlar koyu renkli şişede ve buzdolabında 2 yıla kadar saklanabilir.
Bir önceki içeriğimize https://www.terradogalyasam.com/blog/icerik/agunluk-frankinsence-olibanum-nedir bağlantısından ulaşabilirsiniz.